Το Βρετανικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής είχε αποφασίσει να κοπεί ο ελληνικός δρόμος ανεφοδιασμού των στρατευμάτων του Ρόμελ στη Β.Αφρική, λίγο πριν την κρίσιμη μάχη του Ελ Αλαμέιν. Το Στρατηγείο είχε στην Ελλάδα οργανωμένο κατασκοπευτικό δίκτυο, τον Προμηθέα ΙΙ, που είχε μέλη αξιωματικούς του ελληνικού στρατού που ανήκαν οι περισσότεροι στη βενιζελική παράταξη.
Ήταν απόγευμα 28ης Σεπτεμβρίου 1942 όταν τρία αεροπλάνα με δώδεκα σαμποτέρ απογειώθηκαν απ το αγγλοκρατούμενο Κάιρο με προορισμό τη Ρούμελη. Κάποιοι απ” την αποστολή μιλούσαν ελληνικά, τρεις ήταν αξιωματικοί του Μηχανικού έμπειροι στη γεφυροποιία (δύο Νεοζηλανδοί κι ένας Ινδoσκωτσέζος), τρεις λοχίες ήταν χειριστές ασυρμάτου κι ανάμεσά τους ένας Έλληνας, ο Θέμης Μαρίνος και 150 κιλά εκρηκτικά. Μοιράστηκαν στα τρία αεροπλάνα έτσι ώστε στο καθένα να υπάρχει ένας ελληνομαθής, ένας ασυρματιστής και ένας ειδικός στα εκρηκτικά. Αρχηγός της επιχείρησης «Χάρλινγκ» ήταν ο συνταγματάρχης Μηχανικού Έντυ Μάγιερς(μετέπειτα Ταξίαρχος) και υπαρχηγός ο ταγματάρχης Κρις Γουντχάουζ. Σκοπός της αποστολής ήταν η ανατίναξη μιας απ τις τρεις γέφυρες στην περιοχή της Φθιώτιδας. Του Ασωπού, της Παπαδιάς ή του Γοργοποτάμου. Υπεύθυνος για την τοποθέτηση των εκρηκτικών ήταν ο υπολοχαγός Τομ Μπαρνς. Τα αεροπλάνα όμως φθάνοντας στη Ρούμελη δεν αναγνώρισαν τα οπτικά σήματα και επέστρεψαν στο Κάιρο. Τέλη Σεπτεμβρίου η δεύτερη προσπάθεια είχε μεγαλύτερη επιτυχία και οι σαμποτέρ των δύο αεροπλάνων με το Μάγιερς και το Γουντχάουζ κατάφεραν να πέσουν με τα αλεξίπτωτα κοντά στις Καρούτες της Άμφισσας. Την περιπετειώδη πτώση ακολούθησε και περιπετειώδης συνέχεια. Η προσδοκία ότι θα έβρισκαν αντάρτικα τμήματα διαψεύστηκε. Έτσι λοιπόν για ένα τουλάχιστο μήνα ήταν απομονωμένοι. Ο Μάγιερς έστειλε το Γούντχάουζ στο Βάλτο να βρει το Ζέρβα, αφού αυτό το αντάρτικο ήξεραν οι Βρετανοί.
Όλο αυτό το διάστημα ο Άρης κέρδιζε μέρα με τη μέρα έδαφος στη Ρούμελη. Οι νίκες ήταν καθημερινές και ο ΕΛΑΣ αυξανόταν με γρήγορους ρυθμούς. Έτσι λοιπόν ο Μάγιερς έμαθε τη δράση του Άρη και του ΕΛΑΣ και θέλησε και τη δική του συνεργασία. Οι προθεσμίες άλλωστε πίεζαν και δεν ήξερε αν ο Γουντχάουζ θα έβρισκε το Ζέρβα και θα προλάβαινε την επιχείρηση. Του είχε δώσει προθεσμία μέχρι τις 17 του μηνός να έχει γυρίσει. Ο Γουντχάουζ συναντήθηκε στα Βροβιανά στις 9 του μηνός με το Μυριδάκη, υπαρχηγό του ΕΔΕΣ, κι εκείνος αφού βεβαιώθηκε για την ταυτότητά του τον πήγε στο Ζέρβα την επόμενη μέρα. Ο Ζέρβας τον αποκάλεσε «Ευάγγελο» αγγελιοφόρο δηλαδή καλών ειδήσεων. Στη συνέχεια δέχθηκε την αποστολή στοχεύοντας βέβαια και στην υλική από δω και πέρα στήριξη των συμμάχων. Η εικόνα που παρουσίαζαν οι αντάρτες του και ο παππάς με το ράσο και το Τόμσον ήταν κάτι που παραξένεψε πολύ αλλά και απογοήτευσε το Γουντχάουζ. Τότε ο Ζέρβας είπε ίσως την πιο ανθρώπινη φράση που έχει πει ποτέ: «Η εμφάνιση δεν κάνει τους αγωνιστές. Τους αγωνιστές τους κάνει η ψυχή».
Το τελευταίο αεροπλάνο με το Θέμη Μαρίνο ήρθε απ το Κάιρο στις 27 Οκτωβρίου. Ακόμα και σήμερα όσοι έπεσαν με τα αλεξίπτωτα στο Καρπενήσι θυμούνται τα ιταλικά πυρά που τους υποδέχθηκαν. Απομηχανής θεός ο καπετάν Νικηφόρος(Δημήτρης Δημητρίου) με τους αντάρτες του που πήγαν να τους παραλάβουν για να τους οδηγήσουν στον Άρη. Επιτέθηκαν στους Ιταλούς δίνοντας έτσι χρόνο στην αποστολή να διαφύγει. Απ το Κεράσοβο ο Ζέρβας κάλεσε στη Βίνιανη τον Άρη και τη νύχτα της 13ης Νοεμβρίου έγινε η ιστορική συνάντηση των δύο ανδρών και γνωστοποιήθηκε η αποστολή. Η πρώτη εντύπωση του Ζέρβα για τον Άρη ήταν ότι επρόκειτο για «μια συμπαθή μορφή με αγαθό χαμόγελο και μεγάλα μάτια που έλαμπαν». Ένας καλά αρματωμένος καπετάνιος που ωστόσο ο Ζέρβας απ τον τρόπο που ο Άρης τον χαιρέτισε απέκλεισε την πιθανότητα αυτός ο άνθρωπος να είναι μόνιμος Αξιωματικός. Ο Άρης πάλι απ την αρχή ήταν επιφυλακτικός και με το Ζέρβα και με την πρωτοβουλία των Άγγλων. Τους θεωρούσε πράκτορες που ναι μεν θα οργάνωναν ένα σαμποτάζ αλλά απώτερος σκοπός τους ήταν να διασπάσουν και να διαλύσουν το αντάρτικο εκ των έσω. Στη Βίνιανη συναντήθηκαν δύο διαφορετικοί κόσμοι που κατάφεραν να συνεργαστούν για μία και μοναδική φορά. Η αριθμητική υπεροχή του ΕΛΑΣ ήταν αναμφισβήτητη όπως και το γεγονός ότι τα τμήματα του ΕΛΑΣ ήταν σκληραγωγημένα, ήξεραν από ανταρτοπόλεμο και κυρίως είχαν εντυπωσιακή συνοχή και άξιο καπετάνιο.
Λίγες μέρες αργότερα πάρθηκε η μεγάλη απόφαση. Στόχος θα ήταν η γέφυρα του Γοργοποτάμου. Η ελληνική ιστορία λίγα 24ωρα αργότερα θα έβαζε το Γοργοπόταμο δίπλα στην Αλαμάνα και στις Θερμοπύλες. Ενώ οι Γερμανοί φύλαγαν όλες της στρατηγικής σημασίας γέφυρες, ο Γοργοπόταμος ήταν υπό την ευθύνη των Ιταλών και ο Άρης είχε ήδη δώσει πολλές μάχες με Ιταλούς. Ήξερε λοιπόν καλά όχι μόνο την περιοχή αλλά και τον αντίπαλο.
Ο Μάγιερς ζήτησε απ το Ζέρβα να γράψει τη διαταγή αφού ήταν στρατιωτικός και είχε τη συμπάθεια της Βρετανίας. Η διαταγή όμως απ το Ζέρβα δε δόθηκε ποτέ. Το σχέδιο επίθεσης διατυπώθηκε λοιπόν απ τον ίδιο τον Άρη ο οποίος το υπαγόρευσε στον Κωστούλα Αγραφιώτη. Μια ιστορική διαταγή με όλες τις λεπτομέρειες που διδασκόταν για πολλά χρόνια στη σχολή Ευελπίδων σαν υπόδειγμα διαταγής επιχείρησης. Εξήγησε το σχέδιο και μοίρασε τις αποστολές. Οδηγός των ανταρτών ήταν ένας βοσκός της περιοχής ο Σπύρος Τεμπέλης. Όλοι ήταν στις θέσεις τους. Οι Ιταλοί ήταν 120-130 περίπου και είχαν 3-4 πολυβολεία. Έτσι η πρώτη ομάδα κρούσεως θα εξουδετέρωνε τους Ιταλούς ώστε να μπορέσουν οι σαμποτέρ να τοποθετήσουν τα εκρηκτικά. Το νότιο βάθρο που είχε μεγαλύτερη φρουρά και πλήρη οχύρωση το ανέλαβε ο ΕΛΑΣ με αρχηγό τον Κωστούλα και το βόρειο ο ΕΔΕΣ με επικεφαλής τους ανθυπολοχαγούς Παπαχρήστου και Πετροπουλάκη. Την υπονόμευση ανέλαβαν άγγλοι σαμποτέρ υπό το Μάγιερς. Ως γενική εφεδρεία ορίστηκε ομάδα 30 Ελασιτών με αρχηγό το Νικηφόρο ο οποίος δυσαρεστήθηκε με την απόφαση του Άρη θεωρώντας ότι με την εφεδρεία τον θέτει εκτός μάχης. Λίγο αργότερα η απόφαση αυτή του Άρη θα έσωζε όλη την επιχείρηση.
Νύχτα, κρύο, χιονόνερο και ομίχλη που έδειχνε τη γέφυρα τεράστια, υποβλητική και απόκοσμη. Οι αντάρτες έπρεπε να καταστρέψουν τις ράγες και από τις δύο πλευρές ώστε να μην μπορέσουν να έρθουν ενισχύσεις. Όλοι ήταν στις θέσεις τους. 11.07 το βράδυ της 25ης Νοεμβρίου ακούστηκε ο πυροβολισμός, το σύνθημα για να ξεκινήσει η μάχη. Το νότιο φυλάκιο έπεσε σε λιγότερο από 20 λεπτά. Στο βόρειο φυλάκιο όμως τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά. Η καθυστέρηση στο συρματόπλεγμα που δεν μπορούσαν να το κόψουν έδωσε το χρόνο στους Ιταλούς να αντιδράσουν. Όσο το φυλάκιο δεν έπεφτε οι σαμποτέρ δεν μπορούσαν να τοποθετήσουν τα εκρηκτικά. Ο φόβος της υποχώρησης άρα και της αποτυχίας της επιχείρησης ήταν ορατός. Και τότε δικαιώθηκε με τον καλύτερο τρόπο η απόφαση του Άρη να αφήσει το Νικηφόρο στην εφεδρεία. Έτσι Νικηφόρος, Θάνος, Περικλής, Πελοπίδας και η υπόλοιπη ομάδα εξολόθρευσαν τους Ιταλούς και το βόρειο φυλάκιο έπεφτε. Ενώ η μάχη συνεχιζόταν οι σαμποτέρ με εντολή του Μάγιερς άρχισαν να τοποθετούν τα εκρηκτικά. Όλα έδειχναν να βαίνουν καλώς αλλά τα βάθρα ήταν διαφορετικά στα σχέδια με αποτέλεσμα τα εκρηκτικά να μην ταιριάζουν με τους πυλώνες. Έπρεπε λοιπόν εκείνη τη δύσκολη στιγμή να γίνει τροποποίηση των εκρηκτικών ώστε να τοποθετηθούν στις δοκούς της γέφυρας. Όλα σε λίγα λεπτά ήταν έτοιμα.
Το σφύριγμα σύνθημα ακούστηκε. Οι αντάρτες φυλάχθηκαν και το μεγάλο μπαμ ήταν γεγονός. Ήταν 1.30 τη νύχτα. Ένας απίστευτος θόρυβος σα να άνοιγε η γη και να πεφταν τα βουνά. Ο Μάγιερς κατέβηκε στη χαράδρα και διαπίστωσε ότι είχε πέσει το ένα τόξο της γέφυρας. Αποφασίστηκε αμέσως ότι έπρεπε να γίνει και δεύτερη έκρηξη και να τοποθετηθούν εκρηκτικά και πάνω στις ράγες. Το τρένο πλησίαζε και όλα έπρεπε να γίνουν πολύ γρήγορα. Για δεύτερη φορά σε λίγα λεπτά ακούστηκαν τα διακεκομμένα σφυρίγματα. Το τρένο εμφανίστηκε. Ήταν 2.21. Η έκρηξη ήταν πολύ ισχυρότερη. Τα τόξα αυτή τη φορά καταστράφηκαν. Βρόντηξε ο Όλυμπος, η Γκιώνα, η Οίτη, το Βελούχι. Το τρομερό μπουμπουνητό, σαν κεραυνός που έσκιζε τη γη, ο λαός μας το κανε τραγούδι.
«Καπετάνιε τελειώσαμε» είπε ο Νικηφόρος. Τρεις πράσινες φωτοβολίδες φωτίζουν τον ουρανό. Οι σάλπιγγες δηλώνουν αποχώρηση. Η επιχείρηση έχει τελειώσει. Το γεφύρι γκρεμίστηκε και μαζί του γράφτηκε η πιο μεγάλη και η πιο ένδοξη σελίδα της Εθνικής Αντίστασης. Το γεφύρι αυτό κατάφερε να ενώσει τους Έλληνες για πρώτη και για τελευταία φορά αποδεικνύοντας ότι ο λαός μας άμα βάλει στην άκρη τις διαφορές του μπορεί να κάνει θαύματα. Οι αντάρτες έφυγαν με μηδαμινές απώλειες με προορισμό το Μαύρολιθάρι. Το κύμα της έκρηξης μπορεί να μην έφτασε στην Αφρική αφού η μάχη του Ελ Αλαμέιν είχε τελειώσει έφτασε όμως στην Ευρώπη κάνοντας τους Γερμανούς να καταλάβουν ότι στην Ελλάδα είχαν κάποιον να τους αντιμετωπίσει. Έτσι καθήλωσαν μεραρχίες που θα τους χρησίμευαν σε άλλα μέτωπα. Το πιο σημαντικό όλων όμως ήταν ότι ενίσχυσε το ηθικό των Ελλήνων και έβγαλε χιλιάδες στο βουνό. Ναι μπορούσαν οι Έλληνες να τα καταφέρουν. Η εξελίξεις βέβαια δε δικαίωσαν τις προσδοκίες επιβεβαιώντας τις αρχικές επιφυλάξεις του Άρη για την αγγλική αποστολή. Οι αντιστασιακές οργανώσεις άρχισαν λίγους μήνες αργότερα έναν αγώνα αλληλοεξόντωσης που με τη «βοήθεια» των συμμάχων θα οδηγούσε δύο χρόνια μετά στα Δεκεμβριανά και στον Εμφύλιο.
Μετά το Γοργόποταμο η ανακοίνωση στις εφημερίδες μιλούσε για συμμορία που ανατίναξε τη γέφυρα επικηρύσσοντας το Ζέρβα για 100.000.000 δρχ. Παράλληλα το BBC έκανε αναφορά στη σπουδαία προσφορά του Ζέρβα και των ανταρτών του. Ο ΕΛΑΣ και ο Άρης δεν υπήρχαν πουθενά και η παραχάραξη της ιστορίας ξεκινούσε το δικό της μεγάλο ταξίδι. Ο Γουντχάουζ θα παραδεχτεί το προφανές ότι: «Χωρίς Ζέρβα δε γινόταν αλλά χωρίς Άρη δεν πετύχαινε» ενώ ο Π. Κανελλόπουλος, ο πνευματικότερος ίσως ηγέτης της δεξιάς, θα πει: «Άντρες σαν τον Άρη Βελουχιώτη είναι ζήτημα να γεννιέται ένας κάθε 100 χρόνια». Οι Ιταλοί βέβαια δεν περιορίστηκαν στην επικήρυξη του Ζέρβα. Εκτέλεσαν και 16 αμάχους απ την Υπάτη. Τους επτά κάτω απ τα γκρεμισμένα τόξα της γέφυρας και τους υπόλοιπους στα Καστέλια της Παρνασσίδας. Τη χαρακτηριστική φωτογραφία της εκτέλεσης την τράβηξε ένας Ιταλός αξιωματικός που έδωσε το φίλμ για εμφάνιση στο φωτογράφο Κουτσοδόντη της Λαμίας. Ο φωτογράφος κατάλαβε την αξία της φωτογραφίας και κράτησε ένα αντίγραφο.
Το «παράσημο» στους πρωταγωνιστές του άθλου αυτού από το ελληνικό κράτος ήταν μια μήνυση για φθορά ξένης περιουσίας και ειλικρινά δεν ξέρουμε τι έκβαση θα μπορούσε να έχει αυτή η μήνυση αν δε δινόταν απ την κυβέρνηση Σοφούλη αμνηστεία.
Το 1962 γιορτάστηκε για πρώτη φορά από παλιούς αγωνιστές και των δύο πλευρών η επέτειος. Και πάλι οι δύο κόσμοι εκείνης της νύχτας βρέθηκαν ξανά μαζί είκοσι χρόνια μετά. Το 1964 την πρωτοβουλία πήρε η ίδια η κυβέρνηση. Η έκρηξη όμως μιας νάρκης ξεχασμένης απ΄τον πόλεμο άφησε πίσω της 13 νεκρούς, 51 τραυματίες και πολλές θεωρίες συνωμοσίας. Τα χρόνια πέρασαν και στη συνείδηση του κόσμου ο Γοργοπόταμος έγινε συνώνυμο της Εθνικής Αντίστασης. Έτσι η ελληνική κυβέρνηση το 1982 με την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης καθιέρωσε ως επίσημη μέρα εορτασμού της κάθε χρόνο την 25η Νοεμβρίου μέρα της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου